Kalarippajattu jest mało znane i dlatego może być trudno wyobrazić sobie, jak wygląda trening.
Zawsze gdy na zajęcia przychodzi nowa osoba (jak na przykład na nasze cykliczne zajęcia otwarte lub warsztaty), próbuję spojrzeć na trening oczami tej osoby – czym kalari różni się od innych zajęć, co jest w nich wyjątkowego, zaskakującego, a co podobnego do innych systemów czy treningów.
Od razu zaznaczę, że w różnych szkołach kalarippajattu, u różnych nauczycieli trening może wyglądać nieco inaczej, pomimo pewnych podobieństw. Ja opiszę pokrótce, jak wygląda trening w Studiu Kalari – szkole, w której bazujemy przede wszystkim na stylu południowym kalari, ale korzystamy też z elementów stylu północnego (więcej na temat stylów znajdziesz tutaj).
Początek treningu
Trening zaczynamy tradycyjnym pozdrowieniem (na razie możesz zobaczyć je tutaj) skierowanym wobec przestrzeni, w której ćwiczymy. Okazujemy szacunek ziemi, sali, przodkom i bóstwom (wedle osobistej intencji), a także nauczycielom (obecnym i ich linii). Symbolicznie zostawiamy sprawy codzienne za sobą i skupiamy się na treningu.
Wykopy, ćwiczenia i pozycje zwierząt w kalari
Następnie przechodzimy do serii ćwiczeń wykonywanych wzdłuż sali – są to różnego rodzaju wykopy, wykroki, przejścia w pozycjach zwierząt i różne ich kombinacje. Jest to solidna rozgrzewka, która zawiera wiele elementów później wykorzystywanych w innych ćwiczeniach i sekwencjach. Od początku pracujemy nad gibkością, wytrzymałością i siłą.
Kolejna część to ćwiczenia wykonywane zazwyczaj stacjonarnie, przede wszystkim gibkościowo-siłowe, np. różnego rodzaju wykroki, przysiady, skręty, mostki, ćwiczenia w podporze, skoki. Dzięki nim wzmacniamy ciało, rozwijamy zakresy ruchu, zwiększamy elastyczność. Osoby, które mają różne ograniczenia ruchowe, otrzymują łatwiejsze wersje ćwiczeń, dostosowane do ich aktualnych możliwości.
Często powtarzamy też pozycje zwierząt, które stanowią element złożonych ciągów ćwiczeń i sekwencji ruchowych. Pozycjom tym poświęcony był osobny artykuł.
Sekwencje ruchowe w kalari
Następnie przechodzimy do dłuższych sekwencji ruchowych. PIerwszą z nich jest pozdrowienie puttary (puttara thozhuthu), czyli układ ze stylu północnego kalarippajattu. Pozdrowienie ma charakter symboliczny – w prawdziwym kalari (budynku lub przestrzeni do treningu) wykonywane jest w stronę tradycyjnego ołtarza poświęconego bóstwom i przodkom danej szkoły. Zawiera wiele pozycji zwierząt, a kroki stawia się w linii prostej (tak jak inne sekwencje w stylu północnym).
Kolejna część naszych zajęć to sekwencje ruchowe ze stylu południowego. Jest ich kilkadziesiąt, a nauka każdego może trwać kilka–kilkanaście treningów, w zależności od częstotliwości, kondycji i koordynacji danej osoby. Większość sekwencji w stylu południowym składa się z jednego segmentu zbudowanego z określonych ruchów (bloków, uderzeń, kopnięć, uników itp.) i wykonywanego kilkakrotnie, najczęściej w czterech kierunkach. Tę samą sekwencję można wykonać na prawą stronę, jak i lewą – jakby w lustrzanym odbiciu.
Pierwszą sekwencję, także łączącą pozdrowienie z gestami obronnymi, możesz zobaczyć na poniższym filmie.
Jeśli dopiero zaczyna praktykę i uczy się pierwszej sekwencji, powtarza ją wiele razy (z reguły kilka–kilkanaście treningów), aż będzie w stanie wykonać ją samodzielnie i bez błędów (na prawą i lewą stronę). Jeśli nabierze wystarczającej biegłości w tym układzie, nauczyciel zdecyduje, że może uczyć się kolejnej formy.
Zazwyczaj część sekwencji, tyle, ile znają, osoby początkujące wykonują wspólnie z zaawansowanymi.
Ważna jest tutaj zarówno synchronizacja z innymi i wspólne tempo, jak i indywidualne zaangażowanie i energia. Osoby zaawansowane, które znają po kilkanaście i więcej układów, powtarzają je wszystkie lub tylko niektóre. Poniższy film pokazuje praktykę sekwencji, którą wykonują zarówno początkujący, jak i zaawansowani.
Walki wręcz i z bronią
Osoby o dłuższym stażu praktyki zazwyczaj powtarzają lub uczą się także układów walk wręcz i z bronią. Układy te mają określoną strukturę – gesty i kroki odbywają się według dokładnej partytury, ale należy unikać (jak i przy sekwencjach) automatyzmu i niskiej energii. Nasz przeciwnik w walce jest jednocześnie naszym partnerem. Ważna jest wzajemna czujność, wspólna dynamika i schowanie ego do kieszeni (najlepiej przed rozpoczęciem zajęć). Pasuje tutaj cytat z Marka Aureliusza:
“Gdy ktoś, z kim trenujesz, zadraśnie cię lub zada ci cios w głowę, nie robisz z tego sceny, nie narzekasz, nie podejrzewasz tej osoby ani nie planujesz zemsty. Masz się wprawdzie na baczności przed nim, ale nie jak przed wrogiem, ani z podejrzliwości, tylko robisz naturalne uniki. W ten sposób powinniśmy postępować we wszystkich sprawach w życiu. Należy darować wiele rzeczy tym, którzy praktykują razem z nami, ponieważ – jak wspomniałem – można usuwać się z drogi bez podejrzliwości i nienawiści” (Ryan Holiday i Stephen Hanselman, “Stoicym na każdy dzień w roku”, Onepress 2021, s. 136).
Kręcenie kijem
Wspólnym, częstym elementem dla wszystkich uczestników na zakończenie zajęć jest kręcenie długim bambusowym kijem (w przypadku osób zaawansowanych także dwoma). Istnieje kilka sekwencji w tej praktyce i wiele kombinacji, a regularne ćwiczenia przynoszą między innymi większą siłę i mobilność ramion, koordynację i dodatkowe umiejętności. Jest to swego rodzaju czas na ochłonięcie, uspokojenie po intensywnych partiach treningu, ale też okazja do nauki władania ważną w kalari bronią.
Zakończenie
Na samym końcu wykonujemy pozdrowienia takie samo jak na początku treningu i symbolicznie żegnamy się z kalari.
Treningi są podobne, ale nie takie same i nie chodzi tylko o dobór ćwiczeń. Siłą rzeczy, aby uzyskać i zaobserwować efekty, należy doskonalić te same struktury lub sekwencje przez ich wielokrotne powtarzanie. Jednocześnie specyfika i dynamika ruchów daje duże możliwości ekspresji i wypełnienia form intencją i energią, a te mogą być często różne.
Długofalowy proces treningowy na poziomie fizycznym przyniesie efekty w postaci większej siły, gibkości, wytrzymałości, koordynacji oraz poznania konkretnych technik, ale też dyscypliny, większego wglądu w siebie i swój wewnętrzny proces, rozpoznania swojej energii i pokierowania nią.